W latach 60 XX wieku francuski otolaryngolog i foniatra Alfred Tomatis, po wielu latach analiz i badań opracował teorię Audio-Psycho-Fonologii (APF). Jego głównym założeniem było określenie zależności, jakie występują pomiędzy uchem a ciałem, i wpływu, jakie na ciało ma odpowiednia stymulacja ucha środkowego. Swoje główne wnioski zestawił w formie trzech praw, które z czasem nazwane zostały Trzema prawami Tomatisa:
- Głos zawiera tylko te częstotliwości, które słyszy ucho.
- Modyfikacja sposobu słuchania prowadzi do natychmiastowych zmian w głosie.
- Odpowiednia stymulacja słuchowa powoduje trwałą poprawę zdolności słuchania i w konsekwencji, polepszenie odtwarzania dźwięku.
Tomatis w toku swoich badań zwrócił uwagę na różnicę, jaka występuje pomiędzy słyszeniem a słuchaniem:
Słuchanie to proces polegający na przesyłaniu dźwięków bez żadnych zakłóceń na poziomie fal dźwiękowych od błony bębenkowej do właściwych obszarów mózgu. Poziom przetwarzania dźwięków oraz wszelkie odchylenia od normy mierzone są przy pomocy psychologicznych testów słuchowych.
Słyszenie, w przeciwieństwie do słuchania, jest czynnością pasywną i niekontrolowaną. Jest to jakościowa i ilościowa analiza słyszalnego spektrum częstotliwości. Słyszenie to proces asymilacji słyszenia obwodowego. Pomiaru dokonuje laryngolog przy pomocy testu audiometrycznego.
Dostrzegł także iż duże znaczenie w odbiorze dźwięków ma lateralizacja uszna, której zła lokalizacja (lewouszna), z uwagi na wydłużenie biegu sygnału, w znacznym stopniu przyczynia się do zaburzeń recepcji bodźców, co w rezultacie może powodować zaburzenia komunikacji.
Na podstawie badań i obserwacji Tomatis opracował wielopoziomowy program terapii, która poprzez odpowiednią stymulację powietrzną oraz kostną, wpływa na poprawę funkcjonowania ucha środkowego, a co za tym idzie – obszarów, które poprzez brak stymulacji posiadały deficyty.
Jego metoda znalazła uznanie na całym świecie, szczególnie przez wzgląd na wielość aspektów, w jakich posiada pozytywne oddziaływanie. Trening słuchowy w szczególności przeznaczony jest dla osób mających:
- zaburzenia językowe (np. jąkanie, zaburzenia artykulacji),
- problemy szkolne, w tym dysleksja, dysgrafia, dyskalkulia,
- zaburzenia koordynacji ruchowej w tym: motoryki dużej i małej,
- ADHD, ADD,
- spektrum autyzmu,
- zespół Downa i inne zespoły genetyczne,
- zaburzenia głosu spowodowane jego nieprawidłowym używaniem,
- stres, depresję,
- trudności w przyswajaniu języków obcych,
Najczęstsze efekty terapii:
- lepsza koncentracja uwagi,
- poprawa pamięci,
- lepszy kontakt wzrokowy,
- poprawa motoryki dużej i małej,
- lepsza kontrola własnych wypowiedzi,
- poprawa płynności mowy i czytania na głos,
- zmniejszenie nadaktywności ruchowej,
- otwarcie na kontakt z innymi,
- zwiększenie motywacji do nauki,
- szybsza nauka języków obcych,
- poprawa zdolności matematycznych,
- zmniejszenie przygnębienia i depresji,
- bogatsze słownictwo,
- lepszy słuch
Jak przebiega terapia?
Terapia metodą prof. Alfreda Tomatisa rozpoczyna się wykonaniem Testu Uwagi Słuchowej, w wyniku której terapeuta dokonuje diagnozy oraz dostosowuje program terapii do wyników testu.
Trening Uwagi Słuchowej składa się z Fazy biernej oraz Fazy aktywnej, w skład których wchodzą cztery etapy:
I etap – ok 18 – 22 dni po 1,5 h dziennie
II etap – ok 20 dni po 1,5 h dziennie
III etap – ok 15 dni po 1,5 h dziennie
IV etap – ok 10 dni po 1,5 h dziennie
Każdy etap poprzedzony jest testem kontrolnym, który służy określeniu poziomu postępów oraz dostosowaniu kolejnych etapów terapii.
W czasie każdej sesji (1,5 h) w fazie biernej uczestnik słucha poprzez specjalistyczne słuchawki dokostne (wyposażone w pobudnik kostny) dostosowanych do jego potrzeb programów, które składają się z muzyki Mozarta, Chorałów Gregoriańskich lub nagranego głosu mamy. Dźwięki, w zależności od konkretnego programu, są filtrowane na właściwych programowi częstotliwościach, co wpływa na właściwą stymulację (zarówno powietrzną jak kostną). Faza aktywna natomiast polega na słuchaniu własnego głosu, co pozwala na usłyszenie pełnego zakresu częstotliwości we własnym głosie.
W Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Autyzmem „Odzyskać Więzi” terapię metodą prof. Tomatisa zprowadzą wyłącznie certyfikowani terapeuci tej metody, którzy pracują na nowoczesnym sprzęcie firmy Nowaera.